Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), 1 Nisan 2016’da hizmete giren 4.5G teknolojisiyle ilgili merak edilen sorulara cevaplar verdi. İşte o sorular ve cevapları:
4.5G Nedir?
Kamuoyunda 4.5G olarak bilinen IMT-Advanced, dünyada kullanılan en son mobil haberleşme teknolojisinin genel adıdır. Bu teknoloji daha yüksek hızda, daha düşük gecikme süresi ve yüksek kapasitede mobil internet sağlayan mobil iletişim teknolojisidir. Dördüncü Nesil (4G), mobil telefonlar üzerinden yüksek hızlı genişbant hizmetler sunmak üzere geliştirilen ve tamamen IP tabanlı şebeke yapısına sahip mobil haberleşme sistemlerine verilen genel addır. Bu sistem, mobil haberleşme şebekelerinde 3G ile kısmen ulaşılan yüksek hız limitlerini aşan ve aşırı artan mobil genişbant gereksinimlerini karşılama adına ITU tarafından adıyla standartlaştırılmış olup 3GPP tarafından geliştirilen LTE/LTE-A ve IEEE tarafından geliştirilen mobile WiMAX 2.0 (802.16m) teknolojisi 4G teknolojileri arasında sayılmaktadır.
4.5G yetkilendirilmesi ile ne sağlanmıştır?
4.5G yetkilendirmesi ile işletmecilere teknoloji kullanımında esneklik sağlanmıştır. İşletmeciler bu yetkilendirme ile, dünya ile eşzamanlı olarak 5G de dahil yeni teknolojilerin vatandaşlarımızın hizmetine sunulması imkanına sahip olmuşlardır. Yapılan düzenlemeler ile, işletmecilerin gelişmekte olan teknolojileri ve özellikle 5G gibi sonraki nesil yeni teknolojileri herhangi bir izin alma gereği olmaksızın kullanmalarının ve şebeke planlamalarını daha esnek bir şekilde yapabilmelerinin sağlanması amaçlanmıştır.
4.5G yetkilendirmesi ile ilk defa, 4.5G ile 3G kapsama yükümlülüklerinin birlikte değerlendirilmesine imkan verilmiştir. Bu sayede, hem işletmecilerin 3G kapsamında mükerrer yatırımlarının önüne geçilmiş hem de daha yeni teknolojilerin yaygınlaşması ve kullanımı teşvik edilmiştir.
Bunun yanı sıra; bölünmüş karayolu, otoyol, tünel kapsamaları, konvansiyonel tren hatları, hızlı ve yüksek hızlı tren hatları ile nüfusu 10 binin altında olan yerleşim yerlerinde aktif telsiz erişim şebekesi paylaşımı yapılması zorunluluğu getirilmiştir. Diğer bir ifadeyle, bu alanlarda tek bir baz istasyonu üzerinden 3 işletmeci aynı anda abonelerine hizmet sunabilecektir. Bu sayede önemli ölçüde kaynak tasarrufu sağlanacağı düşünülmektedir.
Bir diğer önemli husus, yerli ürün ve üretime verilen önemin bir göstergesi olarak, yerli üretim yapan firmaların elektronik haberleşme sektörüne ilişkin yerli ürün geliştirme konusunda çok daha fazla teşvik edilmesi ve yerli ürün ekosisteminin geliştirilmesinin sağlanması amacıyla 4.5G yetkilendirmesi ile ilk defa şebeke yatırımlarında yerli ürün kullanımına ilişkin işletmecilere yükümlülükler getirilmiştir.
3G ile 4.5G Arasındaki Farklar Nelerdir?
Çok daha hızlı veri ve internet bağlantısı, düşük gecikme süresi ile kesintisiz iletişim, yüksek görüntü kalitesi, daha iyi kapsama alanı, bulut bilişim teknolojisini kullanma, gerçek zamanlı veri paylaşımı, video konferans ve telekonferansta hızlı ve kaliteli iletişim, gelişmiş multimedya entegrasyonu, verilere uzaktan erişim, maliyet düşüşü, kaynakların verimli kullanılması, zaman tasarrufu olarak sayılabilir.
Nasıl 4.5G Abonesi Olurum?
4.5G teknolojisinden faydalanabilmek için öncelikle;
Cihazın 4.5G teknolojisi ile uyumlu olması
SIM kartın 4.5G teknolojisi ile uyumlu olması
Telefon ayarlarından 4.5G/LTE seçeneğinin açık tutulması ve
4.5G abonesi olunması gerekmektedir.
Yeni hat almak suretiyle 4.5 G abonesi olmak için: Abonelik sözleşmesi imzalanması suretiyle yeni bir hat alınarak 4.5G abonesi olunabilir.
Mevcut 2G/3G aboneliğinden 4.5G’ye geçiş yapmak için: Aboneler geçiş taleplerini, SMS, Çağrı Merkezi veya işletmeci tarafından sunulan diğer yöntemler ile (internet sitesi, e-posta vb) hizmet aldıkları mobil işletmecisine iletebilecekler. Ayrıca, İşletmeciler 4.5G aboneliğine geçişe ilişkin olarak 2G veya 3G abonelerine, SMS, Flash SMS, çağrı merkezi, internet, kayıtlı elektronik posta, IVR ve benzeri yöntemler ile, bir takvim yılı içerisinde en fazla 4 teklif sunulabilecekler. Örneğin aboneler;
İşletmecilerin 4.5G aboneliğine geçiş için göndermiş olduğu SMS’i cevaplayabilir veya 4.5G abonesi olmak için işletmecinin internet sitesi ve diğer tanıtım mecralarında yer verdiği kısa numaraya SMS gönderebilir,
İşletmecinizin çağrı merkezi numarasını arayarak 4.5G geçişi talebi iletilebilir,
Cihaz ekranına flash SMS olarak gelen 4.5G abonelik teklifini, dokunmatik olarak cevaplayabilir,
İşletmecinin sesli yanıt sistemi üzerinden aranmanız halinde, kayıtta belirtilen işlemleri yaparak 4.5G abonesi olma yönündeki tercih belirtilebilir,
İşletmecinin internet sitesi üzerinden sunulan ve şifre vb yöntemler ile giriş yapılan menüler üzerinden 4.5G abonesi olma talebi iletilebilir.
4.5G aboneliğinden 2G/3G aboneliğine nasıl dönebilirim?
İşletmeciye geri dönüş talebinin iletilmesi (SMS, çağrı merkezi vb. yöntemle ) halinde 2G veya 3G hizmetine geri dönüş sağlanacaktır. Ayrıca, Kurumumuz düzenlemesi gereği abonelik geçişlerinde aboneler tarafından gönderilecek SMS’lerden ücret alınmamaktadır.
4.5G abonesi olmak zorunlu mu?
4.5G hizmetlerinden yararlanmak için 4.5G abonesi olmak gerekmektedir. 4.5G aboneliğine geçiş yapmamanız halinde mevcut aboneliğe bağlı olarak 2G/3G hizmetlerinden yararlanmaya devam edilecektir.
Mevcut Taahhüt ve Tarifem Ne Olacak?
Mevcut 2G veya 3G kapsamında taahhütlü abonelik varken 4.5G aboneliğine geçiş yapılması halinde aksi yönde bir talep yoksa ilgili taahhütname kapsamındaki haklar taahhüt süresince korunur. Dolayısıyla 4.5G aboneliğine geçiş nedeniyle taahhüdün bozulması söz konusu değildir. Benzer şekilde, işletmeciler, 4.5G geçişlerinde aboneden onay almadan tarife değişikliği yapamayacaktır.
4.5G İnternet Kotasını Nasıl Etkiler?
4.5G’nin sunduğu yüksek hız nedeniyle internet kullanımında önemli ölçüde artış olacaktır. Kota aşımında karşılaşılabilecek muhtemel maliyetler açısından dikkatli olunmasında fayda vardır. Bununla birlikte, Kurum düzenlemesi gereği, mobil telefon işletmeciler tarafından kotalı paketlerinizin %80 ve %100’üne ulaşılması halinde bilgilendirme mesajları gönderilmeye devam edilecektir.
4.5G Faturamı Nasıl Etkiler?
Kotalı paketlerin %80 ve %100’üne ulaşılması halinde gönderilecek bilgilendirme mesajlarının yanı sıra, Fatura Üst Sınırı Uygulaması ile aboneler, fatura üst sınır değerinin 100 TL veya bu değer yanında işletmeciler tarafından abonelere sunulabilecek alternatif fatura üst sınır değerleri arasından tercih yapabilmektedir. Bu uygulamadan yararlanan abonelere üst sınıra ulaşıldığında işletmeci tarafından bilgilendirme yapılmakta ve fatura tutarlarının ücretsiz olarak sorgulanması imkânı sunulmaktadır.
Ayrıca Kurumumuz düzenlemeleri çerçevesinde, 01/04/2016’dan itibaren, internet paketinin bulunmadığı durumlarda internet bağlantısı yapılması halinde mobil işletmeci tarafından “internete bağlanmak üzere olduğunuz ve bağlantının sağlanması halinde yansıtılacak ücret” bilgisi verilecektir. Onay verilmesi durumunda ücretlendirme başlayacak ve bu onay hattın internet hizmetlerine kapatılmasına kadar geçerli olacaktır.
Bu karar çerçevesinde, abonelerin mobil hatlarını internet hizmetlerine online işlemler, müşteri hizmetleri, bayiler veya SMS ile açıp kapatılabilmesine olanak sağlanmıştır.
SIM Kartların Ne Kadarı 4.5G’ye Uyumlu?
Mart 2016 sonu itibariyle 73.406.873 adet aktif hattın, 35.749.967 adedi (% 48,7 si) 4.5G ile uyumlu SIM karta sahiptir.
4.5G ile Hızlar Ne Seviyede Olacaktır?
Kullanılan cihazlara göre değişmekle birlikte, 4.5G teknolojisi ile veri indirme hızı 375 Mbit/sn seviyelerine çıkabilecektir. 4.5G ülkemizde kullanıma girdiğinde deneyimlenecek hız, frekansa, kapsama alanına, hizmet alınan baz istasyonuna, coğrafi koşullara, şebeke yoğunluğuna, kullanılan cihaza, bağlanılan siteye ve baz istasyonundan uzaklığa göre değişim gösterebilecektir.
Bunun yanında mobil cihazlarımızda, 4.5G’nin hizmetlerinden yararlanmak istiyorsak, cihazın donanımının 4.5G desteğine sahip olması gerekmektedir. Ancak bu noktada aşağıdaki açıklamalar dikkate alınmalıdır.
4.5G desteğine sahip cihazların donanım özeliklerine baktığımızda Cat 4, Cat 6, Cat 9 ve Cat 10 gibi bazı terimlerin ve sınıflandırmaların olduğu görülmektedir. “Kategori” (İngilizce kısaltması: Cat) numarası, donanımın desteklediği hızı belirtmektedir. Kategori numarası arttıkça cihazın desteklediği hız da artmaktadır. Bu kategori numaralarına akıllı telefonların özellik tablolarında sıkça rastlayabilirsiniz.
Eğer operatörünüz 375, 400 hatta 450 Mbit/Sn seviyesinde hızları sizlere sunabiliyorsa, Cat 4 sınıfı donanıma sahip bir akıllı telefonla bu hızlara erişemezsiniz. Cat 4 desteğine sahip cihazların ulaşabileceği hız seviyesi 150 Mbit/Sn iken, Cat 6 cihazların ulaşabildikleri hızlar ise 300 Mbit/Sn seviyesindedir. Aşağıdaki tabloda, mobil telefonların donanım desteği ile hız kategorileri ve bunlara karşılık gelen indirme ve yükleme hızları yer almaktadır.
4.5G şebekesine bağlantı cep telefonlarımızın şarjını daha çabuk tüketir mi?
Cep telefonlarımız, “ayarlar” menüsünden yapılan seçime göre otomatik veya manuel olarak 2G/3G/4.5GG şebekelerine bağlanmakta ve bu şebekeler arasında geçiş yapmaktadır. Örneğin, söz konusu şebekeler arasında otomatik geçiş için ayarlanmış bir cep telefonunda aynı zamanda veri bağlantısı da aktif hale getirilmiş ise cep telefonunun kullanıldığı yerdeki en hızlı veri bağlantı imkanını sağlayacak (abonesi olduğumuz) mevcut şebeke altyapısı (sırasıyla 4.5G, 3G ve 2G) kullanılır ve telefonumuz kapsama alanında bulunulan bu şebekeler arasında otomatik geçiş yapar. Veri bağlantı hızımızı, seçeceğimiz şebeke türlerini manuel olarak sınırlandırarak değiştirebiliriz. Örneğin sadece 2G şebekesine bağlanmak üzere manuel ayarlanmış bir telefonda veri bağlantısı aktif ise telefonumuz “edge” teknolojisinin izin verdiği hızlarda internete bağlanacaktır.
Cep telefonlarımızın şarj süreleri ise; bağlandığımız şebekenin (2G/3G/4.5G) kapsama kalitesi, mobil halde veya sabit lokasyonda bulunma, görüşme süreleri, aktif hücresel veri bağlantısı yapılan süreler, ekranın sürekli açık kalmasını gerektiren uygulamalar (örneğin navigasyon ve oyunlar), arka planda sürekli açık kalan aktif uygulamalar, aktif kullanılan kablosuz bağlantı türleri (bluetooth, wi-fi erişimi, internet paylaşımı-wifi hotspot) gibi farklı faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Salt bağlantı kurulan mobil şebekenin türü (2G/3G/4.5G) açısından bakıldığında ise şebekenin kapsama kalitesi arttıkça daha düşük çıkış güçlerinde çalışacağı için cep telefonlarımızın şarjı daha uzun süre gidecektir. Aynı marka-model bir telefon üzerinden örnek vermek gerekirse, şebeke türleri (2G/3G/4.5G) arasında otomatik geçiş ve veri bağlantısı yapmak üzere ayarlanan bir telefonun şarjı, sadece 2G şebekesine bağlantı yapmak üzere manuel olarak ayarlanan başka bir telefondan daha kısa sürede bitecektir. Diğer taraftan, şebeke türleri arasında otomatik geçiş için ayarlanmış telefonların yeni 4.5G şebekelerine bağlanırken şarj ömürlerinin daha da kısalacağı söylenemez. Bu noktada en kritik husus, aktif veri bağlantısına gereksinim duyulmayan hallerde, telefonlarımızın veri bağlantısının kapatılmasıdır. Böylece telefonlarımız şebeke türleri arasında otomatik geçiş için programlanmış olsa bile aktif veri bağlantısı kurmayacağı için şarj ömürleri daha uzun olacaktır.
4.5G hizmetinden yararlanırken telefon ekranımda ne yazacak?
Bağlantı kurulan mobil şebeke türünün cep telefonumuzun ekranında ne şekilde gösterileceği üreticilerin tercihine göre değişebilmektedir. Bazı üreticiler bağlantı kurulan şebeke türünü, bir üst versiyon olmasına rağmen, baz teknolojiyi esas alarak cep telefonu ekranında gösterirken bazı üreticiler de baz teknoloji üzerine inşa edilen mevcut teknolojiyi esas alarak bağlantı kurulan şebeke türünü göstermektedir. Ülkemizde 4.5G olarak adlandırılan LTE-A (LTE-Advanced) teknolojisi, LTE’nin baz alındığı bir mobil iletişim teknolojisidir. Bu nedenle 4.5G (LTE-A) teknolojisini destekleyen bir cep telefonu bu şebekelere bağlandığında ekranında, üreticisinin tercihine göre, LTE veya 4G yazabilirken LTE-A veya 4.5G de yazabilir. Cep telefonumuz 4.5G teknolojisini desteklediği için her iki durumda da bağlantı hızımız açısından değişen bir şey olmayacak, cep telefonumuz, abonesi olduğumuz operatörün bulunduğumuz yerdeki kapsama kalitesine göre mümkün olan en yüksek bağlantı hızını destekleyecektir. Bazı üreticiler, mevcut durumda tüketicilerce kullanılan ve pazara yeni arz edecekleri 4.5G telefonlarının ekranında bunun gözükmesi için yazılım güncellemesi yayınlamış olup diğer üreticiler de bu yönde güncellemelerini hazırlamaktadır. Cep telefonunuzun 4.5G teknolojisini destekleyip desteklemediği bilgisiyle kategorisine göre desteklediği azami hızı kullanım kılavuzu ve üretici web sayfasından öğrenebilirsiniz.
4.5G’yi destekleyen mobil telefon modellerinden kategori seviyelerine göre örnek verebilir misiniz?
Kategori 9 (Cat 9)’u (450Mbit/Sn) destekleyen mobil telefonlardan bazıları aşağıda yer almaktadır:
Samsung Galaxy S7 Edge
Samsung Galaxy S7
Samsung Galaxy S6 Edge+
Samsung Galaxy Note 5
Samsung Galaxy Note 4 S-LTE
LG G4 / G5
LG G Flex 2
Sony Xperia Z3+ / Z4
Sony Xperia X Performance
HTC One M9
Xiaomi Mi Note Pro
Kategori 6 (Cat 6)’yı (300Mbit/Sn) destekleyen mobil telefonlardan bazıları aşağıda yer almaktadır:
Apple iPhone 6S / iPhone 6S Plus
BlackBerry Priv / Passport
HTC A9
Huawei Ascend Mate 7
Huawei Mate 8 / Mate S
Huawei Honor 6 / 6 Plus
Huawei Nexus 6P
LG G3 Cat.6
LG Nexus 5X
Motorola Moto X Style
Microsoft / Nokia Lumia 950
Microsoft / Nokia Lumia 950XL
Samsung Galaxy S6 Edge
Samsung Galaxy S6
Samsung Galaxy S5 Neo
Samsung Galaxy S5 LTE+
Samsung Galaxy A8
Samsung Galaxy Alpha
Samsung Note Edge
Sony Xperia X
Sony Xperia Z3+ / Z4
Sony Xperia Z5 (E6653)
Sony Xperia Compact (E5823)
Sony Z5 Premium
Xiaomi Mi 5
ZTE Flare
General Mobile 5 Plus
Google Nexus 6
OnePlus Two
Kategori 4 (Cat 4)’ü (150Mbit/Sn) destekleyen mobil telefonlardan bazıları aşağıda yer almaktadır:
Apple iPhone 6 / iPhone 6+
Asus Zenfone 2 (Intel Atom işlemcili)
Asus Zenfone 2 Laser
Asus Zenfone 2 Selfie
Samsung Galaxy A3
Samsung Galaxy Note 3 Neo
Samsung Galaxy K Zoom
Samsung Galaxy S5 Mini
Asus Zenfone 2
Sony Xperia Z3
Sony Xperia Z3 Compact
Sony Xperia M5 / Sony Xperia C4
HTC One M8/ M8s
Samsung Galaxy Note 3
Avea inTouch 4
Casper Via V6 / V6x / V9
Generel Mobile 4G
Generel Mobile Elit Plus
HTC One E8
HTC Desire Eye
Huawei Ascend P7 / G7
Lenovo VIBE Z2 Pro / X2 / Z2
Lenovo S60 / P70 / Vibe P1/ Vibe Shot
Lenovo A6000 / A7000
LG G2 / G3
Microsoft Lumia 640
Turkcell T50 / T60 / Turbo T50
Turk Telekom TT175
Vodafone Smart 4 Power /Smart 6
Vestel Venus 5.5V / 5.5 X
Vestel Venus V3 5040 / V3 5570
Alcatel One Touch Idol 3
Teknosa Preo P2
Meizu M2 Note
Kategori 3 (Cat 3)’ü (100Mbit/Sn) destekleyen mobil telefonlardan bazıları aşağıda yer almaktadır:
Apple iPhone 5 / iPhone 5S
Samsung Galaxy Grand 2
HTC One Max
HTC Desire 610 / 816
HTC One E8
Nokia Lumia 625
4.5G teknolojisi ile hayatımızda neler değişecektir?
4.5G teknolojisi ile hayatımızda nelerin değişeceğini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
4.5G ile kullanıcıların hayatını kolaylaştıracak yenilikler:
4.5G ile birlikte bağlantı hızlarımız 10 kata kadar artacak, daha yüksek aktarım hızları, daha fazla kapasite ve daha kaliteli mobil iletişim sağlanacaktır.
Yüksek veri hızları ve düşük gecikme süreleri ile tüketicilerin bilgiye erişimi hızlanacaktır.
4.5G teknolojisi için yeni tahsis edilen frekans bantları ile tüketicilere daha geniş bir kapsama alanı ve daha güvenilir bir hizmet altyapısı sağlanacaktır.
Artan kapasite sayesinde bir baz istasyonuyla aynı anda pek çok kişinin kullanım ihtiyacına yanıt verebilecektir.
Tüketiciler, 4.5G ile bulut servisleri üzerinde geniş bir depolama alanına sahip olacaklardır.
4.5G ile kurumların iş yapma şekillerini değiştirecek yenilikler:
Bu teknoloji, daha hızlı, daha etkin ve daha rekabetçi iş süreçlerinin mimarı olacaktır.
İş süreçlerinde önemli ölçüde sağlanacak verimlilik artışı, rekabetçi olma ve maliyet avantajını beraberinde getirecektir.
4.5G, özellikle makineler arası iletişim (M2M) ve nesnelerin interneti (IoT) alanında büyüme sağlayacaktır.
İş dünyası, 4.5G ile beraber bulut tabanlı uygulamalara yönelerek önemli zaman ve maliyet avantajı sağlarken bulut bilişimle iş uygulamaları artık bir donanıma ya da lokasyona bağlı olmadan gerçekleşecektir.
4.5G; sağlık, güvenlik ve eğitim gibi alanlarda yenilikçi uygulamalar sunulmasına imkân tanıyacaktır.
Sanal ortamda gerçekleştirilen ticarette (e-Ticaret’te) de birçok yeni kapı açılacak; gecikme süresi kısalacağı için, online işlem ve faaliyetler gerçek zamanlı yapılabilecektir.
4.5G ile nesnelerin interneti (IoT) ve getirecekleri:
4.5G ve sonrasında 2020’li yıllarda hayatımıza girecek olan 5G, nesnelerin internetinin yaygınlaşmasını sağlayacaktır.
5G, nesnelerin interneti ve “Gigabit Toplumu” kavramları, bireylerden kurumlara herkesin hayatında köklü değişiklikler yaratacaktır.
Kurumlar, bağlantılı ve mobil bir dünya ile esneklik kazanırken operasyonel verimliliklerini artıracak, yeni iş modelleri geliştirecek, ürün ve hizmet inovasyonunda daha hızlı hareket edebileceklerdir.
KOBİ’ler daha gelişmiş iş süreçlerine sahip olacak, müşterileriyle daha yakın etkileşim sağlayabilecektir.
Akıllı şebekeler ve akıllı lojistik uygulamaları sayesinde tüm dünyada enerji maliyetlerinde önemli tasarruflar sağlanabilecektir.
Ofislerimiz tamamen mobil olurken, iş dünyası da “esnek çalışma” modeline yönelecektir. Şirketlerde esnek çalışma ortamları sunulacaktır.
Bireylerin hayatının kolaylaşmasına katkı sağlanacaktır. Örneğin, 2018 yılına gelindiğinde makineler arası iletişim (M2M) teknolojileriyle yaklaşık 7 milyon hastanın tedavisine yardım ve uzaktan hasta izlemeyle tüm dünyada 36 milyar dolarlık maliyet tasarrufu sağlanması öngörülmektedir.
Türkiye’deki bir doktor, Afrika kıtasındaki bir hastaneye bağlanarak uzaktan ameliyat yapabilecektir.
Yükleme zamanı olmadan, sanal gerçeklik gözlüğü gibi teknolojilerle film izleme, görüntülü haberleşme, yüksek çözünürlükte ve gerçeklikte oyun oynama mümkün olacaktır.
İnsansız taşıtların yaygınlaşmasıyla insanlar taşıtlara sadece yolcu olarak binecek, tüm trafik akışı makineler tarafından kontrol edilecek ve güvenli seyahatler gerçekleştirilebilecektir.
Özel navigasyon sistemine sahip bir mobil uygulamayla, görme engelli bir insan, sadece cep telefonunu kullanarak dünyanın her tarafına seyahat edebilecek ve bir anlamda görme engeli ortadan kalkacaktır.
4.5G’nin İstihdama Katkıları
Halihazırda ülkemizde kullanılan mobil elektronik haberleşme teknolojilerinin (2G, 3G) günümüzdeki tüketici beklentilerini karşıladığını söylemek mümkündür. Ancak zengin içerikli uygulamalar ve mobil veri/internet tüketimini artıran akıllı cihazların piyasada yaygınlaşması gibi etkenlerin zaman içerisinde mevcut mobil elektronik haberleşme şebeke kapasitelerinin yetersiz kalmasına neden olacağı öngörülmektedir. Diğer taraftan genişbant penetrasyonundaki %10’luk bir artış, o ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasında % 1’lik bir artış sağlamakta, ilave her 1000 genişbant kullanıcısı için sektörde 80 civarında yeni iş imkanı ortaya çıkmaktadır.
