Rusya, internetin kontrolünü geliştiricilerin, mühendislerin ve ağ yöneticilerinin elinden alıp hükümetlere vermeyi hedefleyen bir plan açıkladı.
Vladimir Putin’in hükümeti bu ay 3,000 veya daha fazla günlük ziyaretçileri olan blog ve sosyal medya kullanıcılarının devlete kaydolmalarına ve ifade kısıtlamalarına uymalarına dair bir yasa geçirdi.
Küresel arama motorları ve sosyal medya şirketleri şu andan itibaren Rusya’daki tüm bilgisayar kayıtlarını olası devlet aramaları için tutmak zorundalar. Rusya’da interneti kontrol eden Federal Kitle Medya Denetim Servisi: “İfade özgürlüğü her şeyin serbest olduğu anlamına gelmez,” şeklinde bir açıklama yaptı.
Rusya’nın Facebook’u olan VKontakte’ın kurucusu Pavel Durov geçen ay ülkeyi terk ederek mülkiyetini Putin yanlısı oligarklara bıraktı. Durov Ukrayna’nın eski devlet başkanına ve Rusya’nın Ukrayna’daki işgaline karşı çıkan düzinelerce Ukraynalı grup hakkındaki verileri hükümete teslim etmeyi reddetmişti.
Şubat ayında Moskova’daki yetkililer muhalif görüşlere sahip olan Garry Kasparov ve Alexei Navalny’nin internet sitelerini “yasadışı aktiviteye” destek vermekten dolayı kapattırmıştı.
Rusya’nın en büyük arama motoru Yandex’in sözcüsü Kremlin’in yüksek bir ekonomik bedel ödemeye razı olduğunu açıkladı. Sözcü yeni yasaların “Rusya’da hükümetin internet üzerinde artan kontrolünde yeni bir adım olduğunu ve bunun sektörün gelişmesini olumsuz etkileyeceğini” belirtti.
Rusya Parlamentosu, ülkedeki interneti global internet ile bağlantısını kesecek Kremlin kontrolündeki bir ağ için de öneri de bulundu. “İnternet bağımsızlığı” adı altında Putin yanlısı yasa yapıcılar yeni ulusal ağın adını ünlü Rus karikatür karakteri Cheburashka’dan alacağını söylediler.
Kommersant gazetesi ise, Kremlin’deki bir grubun internet servisi sağlayıcılarını Rusya’da bulunan ve hükümet tarafından kontrol edilen alan adı sunucularını kullanmaya zorlamak için yasa hazırlıkları içerisinde olduklarını yazdı.
Kremlin böylece içerikleri filtreleyebilip istediği internet sitesini istediği zaman kapatma hakkı elde edebilecek. Kremlin ayrıca şu anda ABD kontrolü altında bulunan ağ adreslerini yeniden düzenleme yetkisini de ele geçirmek istiyor.
Dışişleri Bakanı John Kerry, geçen ay internet üzerindeki kontrol hakkında yaptığı açıklamada, özgür interneti destekleyen ülkeler olarak “Soğuk Savaş döneminde sorumluluğumuz nasıl o duvarları yıkmak idi ise bu konuda da duvarları yıkmak ortak sorumluluğumuzdur” dedi.
Ancak ABD’nin Mart ayında Icann olarak bilinen “İnternet Tahsisli Sayılar ve İsimler Kurumu” ve küresel internetin dosya isimleri ve adreslerinin kök bölgesi üzerindeki kontrolünden vazgeçmeyi açıklamasıyla Rusya’ya bu duvarı inşa etme fırsatı veren Obama hükümeti oldu.
25 yıl boyunca mühendisler ve ağ yöneticileri global interneti tamamen ABD’nin koruması altında siyasi bir müdahale olmadan yönetmeyi başarmışlardı. Şu anki yönetmeliklere göre, eğer ABD internet üzerindeki kontrolünden vazgeçerse ülkelerin çoğunluğu kontrolü hükümetlere vermeyi oylayabilir.
Wall Street Journal’ın haberine göre, Putin, internet sitelerini sadece Rusya’da değil ama dünyanın her yerinde kontrol etmek istiyor. Putin her kim dosya isimleri ve adreslerini kontrol ederse global internetin de kontrolünü ele geçireceğini anlıyor. Eğer çoğunluk oylaması gerçekleşirse, otoriter hükümetler Ukraynalı muhalif grupların sitelerini ABD’de veya ifade özgürlükçüsü grupların sitelerini Londra’da bile engelleyebilir.
Obama hükümeti ilk olarak internet üzerindeki kontrolünü Icann kontratı 2015’te sona erdiğinde bırakacağını söylemişti. Ancak Bill Clinton ve düzinelerce Kongre üyesinden gelen eleştiriler sonrasında yetkililer geri adım attı. Kongre sorgulamalarında yetkililer kontratın 2019’a kadar yenilenebileceğini belirttiler ve bu da yeni başkanın karar vereceği anlamına geliyordu. Ancak yetkililer diğer hükümetlere ve Icann’e ABD’nin internet kontrolünün gelecek sene biteceğini söylemeye devam ediyorlar.
Kongre’de yapılacak bir yasa önerisiyle ABD’nin internet kontrolünden vazgeçmesi engellenebilir. Obama hükümeti bu süreci ne kadar çabuk tersine çevirip ABD kontrolünde devam etme kararı alırsa, Putin kendi internetini sansürlemeyi o kadar hızlandırabilir. Ancak bu gerçekleşirse Putin diğer herkesin internetini sansürleme kapasitesine sahip olamayacak.
