İngilizce intelligence quotient (zekâ katsayısı) kelimelerinin ilk harfleri alınarak oluşturulan IQ kavramı Türkçede zekâ seviyesi anlamında kullanılmaktadır. Kişinin IQ’su dediğimizde o kişinin ne kadar zeki olduğundan ya da olmadığından bahsediyoruz demektir.
IQ testi nedir, insanlar neden kendilerinin ya da çocuklarının zekâ seviyesini öğrenmek isterler? Bu bazen meraktan olduğu gibi bazen de mecburiyetten kaynaklanır. Özellikle eğitim çağındaki çocukların çeşitli sebeplerle, yönlendirilecekleri okul türlerini belirlemek için zekâ seviyelerinin ölçülmesi gerekir. Öğrenme güçlüğü çeken çocukların ya da üstün zekalı olduğunu tahmin ettiğimiz çocukların hangi eğitim kurumuna yönlendirileceğine karar vermek için IQ testi yapılır.
Peki bu IQ testi nerede yapılır?
Eğitim için gerekli olan IQ testi, İl Milli Eğitim Müdürlüklerine bağlı olarak çalışan resmi bir kurum olan Rehberlik Araştırma Merkezlerinde uzmanlar tarafından yapılabilir. Çocuk ile ilgili oluşturulan rapor ilgili kurumlara gönderilerek işleme konur. Çocuğun kendisiyle ya da ailesiyle zekâ testinin içeriği paylaşılmaz.
IQ testi nerede yapılır sorusunun bir diğer cevabına ise hastaneler diyebiliriz. Hastanelerin ilgili bölümlerinde de uzman kişilerce zekâ testi yapılmaktadır. Zekâ testi nasıl yapılır diye merak ederek önce hastane ortamında, daha sonra başka bir kurumda aynı teste girmek kendinizi kandırmaktır. Aynı zekâ testine ikinci kez girmek için, uzmanlara göre aradan bir yıl geçmesi gerekmektedir. Zekâ testlerinin başka bir yönü ise bunların bütün insanlar için geçerliliğinin olmamasıdır. Örneğin eğitim amaçlı kullanılan Wisc-r zekâ testi altı ile on beş yaş arasındaki çocuklar için geçerli sonuçlar vermektedir. Yetişkinler için olan testler de vardır.
IQ testi ayrıca internet üzerinde de yapılabilmektedir. Ancak bu ortamda yapılacak test ile herhangi bir yönlendirme yapamaz ve birey ile ilgili bir karar alamazsınız. Sadece internet ortamındaki online zekâ testlerini kullanarak çocuğunuzun zihinsel gelişimine katkıda bulunabilirsiniz. Aslında bu online zekâ testleri birer zeka egzersizi niteliğindedir.
“IQ testi nasıl yapılır?” sorusuna da kısaca değinelim. Bu soruya verilecek cevap kullanılacak zekâ testinin türüne göre değişiklik göstermektedir. Eğitimde yapılan yönlendirmelerde genellikle Wısc-r, Stanford-Binet ve Leiter olarak isimlendirilen zekâ testleri kullanılır. Bu testler ile yapılan ölçüm sonucunda hem üstün yetenekli öğrenciler hem de öğrenme yetersizliği olan (zihinsel engelli) öğrenciler tespit edilir.
Testin türüne göre bir veya bir buçuk saatlik bir zaman diliminde gerçekleştirilir. Testi uygulama konusunda uzman kişi ile zekâsı ölçülecek çocuk bire bir test odasına girerek ölçme işlemi yapılır. Çocuğun verdiği cevaplar anlık olarak değerlendirilerek ilgili listelere işlenerek değerlendirme yapılır.
