Bugün gazetesi yazarı Ali Atıf Bir, televizyon reklamlarında altyazıların kaldırılması gerektiğini savundu. Bir, Bugün gazetesindeki yazısında, reklamlarda hızla geçen altyazıların tüketiciyi yanılttığı görüşünde. İşte Bir’in konuyla ilgili yazısı:
Reklamda alt yazılar tamamen kalkmalı
Vodafone’un BKM oyuncuları ile başladığı reklam kampanyasını beğendim. Kategoriye yeni soluk, farklı bir bakış açısı getirdi. Eser’in açtığı sonra kırmızı elbiseli hostes kızımızın çıkıp Vodafone Kırmızı Pasaport ürününü tanıttığı reklama kafa yormaya başladım.
“Reklamın yaratıcı stratejisi harika ama daha iyi bir oyuncu ile reklam mükemmel olurmuş” diye düşünmeye başladım ki posta kutuma düşen bir iki okuyucu şikayeti kafamı karıştırdı. Reklamı durdura durdura izleyip altyazıda hızlıca geçen metinleri yaklaşık on beş dakikada çözebildim, biraz daha interneti araştırınca şu sonuçlara ulaşabildim:
1) Reklamda izlenim bırakıldığı gibi Vodafone’un Kırmızı Pasaport’u her ülkede geçmiyor. (Örneğin ABD, Orta Doğu, Uzak Doğu’daki ülkelerin çoğu.)
2) Bu paketten yararlanabilmek için Türkiye’de SMS+Veri+Konuşma’dan oluşan tam paketiniz olması gerekiyor.
Reklamı tekrar izledim. Asla bu bilgilere hakim olamadım. Belli ki Vodafone bu “niş” ürüne dayanarak yurtdışında genel bir ucuzluk algısı yaratmaya, rakiplerinin sırtına basarak yol almaya çalışıyor. Buradaki zımni kanıt da Vodafone’un 20’den fazla ülkede opere eden çokuluslu bir şirket markası olması.
Açıkçası ben burada “bu reklam yanıltı mı değil mi” tartışmasına girmek istemiyorum. Bu kararı vermek ilgili kurulların işi. Benim burada üzerinde durmak isteğim konu bu örnekten yola çıkarak altyazı kullanmak yoluyla reklamlarda aldatıcılığın meşru hale getirildiği tartışmasını açmak. Yeni Tüketici Kanunu’nda bu durum “12 puntoluk yazı” ile iyileştirilmek isteniyor. Oysa reklamda altyazı asla “aldatıcılıktan kurtulmanın aracı” olmamalı. 1) Bu yazıların hangi hızla akarsa aksın, hangi puntoyla yazılırsa yazılsın okunma olasılıkları çok düşük, çünkü ana reklam çok çekici algı oraya yöneliyor. 2) Türkiye’de eğitim düşüklüğü nedeniyle altyazılar büyük çoğunluk tarafından okunamıyor. Bu nedenle de yabancı sinema ve diziler çok az reyting alıyor. Reyting isteyen mutlaka dublaj yapmak zorunda kalıyor.
O halde asla altyazı “kurtarıcı” olmamalı, reklamveren ses ve görüntü düzeyinde reklamı yanıltıcı olmadan yapmayı becermeli. Biz de buna reklamcılık diyoruz zaten.
Ali Atıf Bir, Bugün.
