Sahi bir metaverse vardı, ona ne oldu?
Bir dönem teknoloji dünyasının en gözde kavramı olan “metaverse”, dev yatırımların, büyük vaatlerin ve parlak gelecek öngörülerinin merkezindeydi. Facebook’un adını Meta olarak değiştirmesiyle doruğa çıkan bu ilgi, artık neredeyse gündemden tamamen silinmiş gibi. Peki, bir zamanlar dijital geleceğin yeni evreni olarak sunulan metaverse’e ne oldu?
Büyük vaatler, yüksek beklentiler
2021 yılı, metaverse kavramının adeta patlama yaptığı bir dönemdi. Sanal dünyalarda toplantılar, konserler, eğitimler, alışveriş deneyimleri ve hatta gayrimenkul yatırımları konuşuluyordu. Meta (eski adıyla Facebook), bu alana milyarlarca dolarlık kaynak ayırarak vizyonunu “geleceğin interneti” olarak şekillendirdiğini duyurdu. Microsoft, Nvidia, Epic Games ve birçok teknoloji devi de bu yeni dijital evrene yatırım yaptı.
Kullanıcılar, avatarlarıyla etkileşim kurabilecekleri, iş yapabilecekleri, oyun oynayabilecekleri ve hatta mülk sahibi olabilecekleri dijital bir dünyaya davet ediliyordu. Sanal gerçeklik (VR) ve artırılmış gerçeklik (AR) teknolojilerinin hızlı gelişimi de bu hayalleri destekleyen unsurlar arasındaydı.
Gerçeklerle yüzleşme
Ancak zamanla metaverse’in sınırlamaları ve uygulanabilirliğine dair soru işaretleri büyümeye başladı. Öncelikle gerekli teknolojik altyapı, özellikle donanım tarafında hâlâ pahalı ve kullanıcı deneyimi açısından yeterince olgun değildi. VR başlıklarının yaygınlaşmaması, içerik üretiminin sınırlı kalması ve dijital alanların kullanıcı sayılarının beklentilerin çok altında kalması dikkat çekti.
Ayrıca, insanların dijital bir evrende uzun süre vakit geçirme isteği tahmin edilenden düşük çıktı. Sosyal medya platformlarındaki etkileşim alışkanlıkları metaverse gibi yüksek etkileşimli ortamlara kolayca evrilmedi. Öte yandan, ekonomik durgunluklar ve teknoloji sektöründeki küçülmeler de bu tür uzun vadeli projelere olan ilgiyi azalttı.
Meta bile yön değiştirdi
En büyük metaverse savunucusu olan Meta, 2023 itibarıyla dikkatini yapay zekâya çevirmeye başladı. Şirketin metaverse yatırımları tamamen bitmese de, ağırlık merkezi artık metaverse değil. Meta’nın kurucusu Mark Zuckerberg, yapay zekâ destekli ürünlere öncelik verdiklerini açıkça dile getirdi.
Benzer şekilde diğer teknoloji devleri de yapay zekâ, bulut teknolojileri, veri güvenliği ve oyun sektörü gibi daha doğrudan gelir getiren alanlara yöneldi. Bu durum, metaverse’in cazibesini gölgede bırakan bir başka etken oldu.
Gerçekten sona mı erdi?
Metaverse tamamen ortadan kalkmış değil. Özellikle oyun dünyasında hâlâ metaverse benzeri deneyimler sunan platformlar var: Roblox, Fortnite ve Minecraft gibi yapılar, kullanıcıların etkileşimli, çok oyunculu sanal alanlarda zaman geçirmesine olanak tanıyor. Ancak bu platformlar, teknik olarak “metaverse” olarak adlandırılmasa da, kavramın özünü yansıtmaya devam ediyor.
Kurumsal tarafta da metaverse çözümleri, özellikle eğitim, uzaktan iş birliği ve dijital ikiz (digital twin) uygulamalarında belirli ölçüde kullanılmaya devam ediyor. Yani, metaverse bir tüketici trendi olarak sönmüş olabilir ama altyapı ve kurumsal çözümler bağlamında varlığını sürdürüyor.
Sessizliğe gömülen büyük fikir
Metaverse, teknolojik gelişimin doğasında olan döngüsel beklenti dalgalarından birine kapılmış gibi görünüyor. Hype (aşırı beklenti) dönemi sona erdiğinde, gerçek kullanım senaryoları ancak uzun vadede şekillenebiliyor. Bugün için sessizliğe gömülmüş olsa da, teknolojik altyapının olgunlaşmasıyla birlikte metaverse, belki daha mütevazı ama daha işlevsel bir biçimde geri dönebilir.
Ancak şu an için sormakta haklıyız: Sahi bir metaverse vardı, ona ne oldu?
Video: İtalyan SWM iki modelle Türkiye’de
Yeni videolar için buradan abone olun!
