Aralarında Apple ve Nike’ın da yer aldığı çok sayıda büyük şirkete, zorla çalıştırılan Uygur Türklerinin ürettiği parçaları kullanmamaları için çağrı yapıldı. Uygurların zorla çalıştırılmasına karşı başlatılan kampanya kapsamında yapılan çağrıda şirketler Uygurların sömürülmesinden kâr elde etmekle suçlandı.
Son dönemde Batı ülkeleri, Çin’in Sincan bölgesinde yaşayan Uygurlara karşı baskı politikalarını eleştiriyor. Son çağrının ardından Nike ve diğer şirketler konuyu incelediklerini açıkladı.
Nike, doğrudan Sincan’dan parça tedarik etmediklerini fakat tüm tedarik zincirini ve işçi politikalarını incelemeye başladıklarını duyurdu. Apple ise iddiaları araştırdıklarını ve Apple ürünlerinde zorla çalıştırılan kişilerin emeğinin bulunmadığını söyledi.
Avustralya Stratejik Politikalar Enstitüsü ve ABD Kongresi’nin hazırladığı raporlara göre binlerce Uygur, Çin’in çeşitli bölgelerindeki fabrikalara götürülerek çalıştırılıyor.
BBC’nin haberine göre, Avustralya’daki enstitü, bu uygulama incelendiğinde güçlü zorla çalıştırma emareleri gösterdiğini belirtiyor. Rapora göre bu fabrikalarda üretilen ürünleri kullanan 80 ünlü firma var.
180’den fazla insan hakları örgütünün bu konuyla ilgili yaptığı ortak açıklamada şirketlerin, Çin’in insan hakları ihlallerinde pay sahibi olmaması için daha dikkatli olmaları gerektiği söyleniyor. Çin’in bir milyon Uygur’u toplama kamplarında tuttuğu tahmin ediliyor. Çin ise bu suçlamaları reddediyor.
Uygur İnsan Hakları Projesi Direktörü Ömer Kanat, uluslararası şirketlerin Sincan’da iş yapmamasının, Çin hükümetinin kararlarını gözden geçirmek zorunda bırakacağını düşünüyor ve “Bugüne kadar yalnızca kınama gördük. Etkisi olan bir hamle yapılmadığı sürece Çin hükümeti böyle devam edecek” diyor.
ABD bu ay Sincan’ı yöneten Çinli yetkililere ceza verdiği yasada, şirketlere de Sincan’da iş yapmama uyarısında bulunmuştu. İnsan hakları örgütlerine göre Çin’de zorla çalıştırılan Uygurlar ve diğer Türk azınlıkların sayısı 1,8 milyonu bulabilir.
Çin dünyanın en büyük pamuk üreticilerinden biri ve Çin pamuğunun yaklaşık yüzde 80’i Sincan’dan geliyor. İnsan hakları örgütleri bu nedenle Çin’den pamuklu ürün alanların beşte birinin zorla çalıştırılan işçiler tarafından toplanan pamuktan yapılan ürün almış olabileceğini söylüyor.
Sincan’da üretilen pamuk Vietnam, Bangladeş ve Kamboçya gibi komşu ülkelerde de sıklıkla kullanılıyor. İnsan hakları örgütleri Gap, Adidas, Tommy Hilfiger ve Calvin Klein gibi şirketlerin bölgede üretim yaptığı veya ürün tedarik ettiğini söylüyor.
Nisan ayında da H&M ve Ikea’nın bölgeden pamuk aldığı ortaya çıkmış, Ikea ürün alımını durdururken H&M de Guardian’a yaptığı açıklamada bir iplik üreticisiyle dolaylı bir ilişkisi bulunduğunu ve bu ilişkinin gözden geçirileceğini söylemişti.
