Bir süredir üzerinde konuştuğumuz ve herkesin merakla beklediği internet düzenlemesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edildi. Şimdi gözler onay verme yetkisini elinde bulunduran Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’de. Bu hafta sonu ya da en geç hafta başında Cumhurbaşkanı’nın yasaya onay vermesi bekleniyor.
Muhalefete ve büyük bir çoğunluğa göre (görünen bu en azından) bu yasa bir nevi interneti takip etme ve kontrol alma yasası. Yasa kanun koyuculara özellikle de Ulaştırma Bakanına göre ise; bir Kişisel Hak ve Özgürlükleri Koruma Yasası.
İşin bu tarafı tartışıla dursun bizler internet kullanıcıları olarak bu yasadan nasıl etkileniriz, ne değişir, DNS, VPN vb. sistemlerle neler yapılabilir, kanun gerçekten pratikte uygulanabilecek mi? Neler yeniden internette trend olur? gibi, biraz işin “Underground” dediğimiz kısmına bakmak ve yasanın aslında internet üzerinde ne kadar uygulanabilir olduğuna, pratikte neler olabilir gibi bu konulara değinmek istiyorum. Bu konuyu daha anlaşılır olması için soru/cevap şeklinde yapmayı uygun gördüm. Olaya en baştan bakacağız.
1-İnternet dediğimiz şey nasıl çalışıyor?
İnternet dediğimiz mekanizmada her şey ama her şey bir IP (Internet Protocol) numarası ile çalışır. Bir de bu meşhur IP’ye karşılık ve çevirici dediğimiz DNS (Domain Name Server) mekanizması eşlik etmektedir. Örnek vermek gerekirse siz Google.com adresine gitmek istediğiniz zaman sitenin IP adresi DNS sunucusu mekanizması sayesinde çevirilir ve site ekranınıza gelir. Tabii bunu yaparken bağlı olduğunuz İnternet Servis Sağlayıcısı’nın (ISP) (Örnek: Türk Telekom, Turkcell Superonline) DNS sunucuları üzerinden gitmek istediğiniz sitenin DNS sunucuna istek gönderilir. Karşılık bulan istek IP adresinin, sitenin ismine çevrilmesi sonucu bizler istediğimiz siteye gideriz. Şimdi olaya çok teknik girmek istemiyorum ama mevzu anlaşılması gerektiği kadarıyla böyle. Yani demek istediğim şu ki IP, DNS ve ISP mekanizmasıyla çalışan bir sistemden bahsediyoruz internet dediğimiz zaman.
2-Geçtiğimiz yıllarda Youtube.com’a erişim kısıtlanmıştı şimdi de aynı teknikle mi erişim kısıtlanmaları olacak?
En bariz ve gündemde çok yer ettiği için akılda kalan örnek, ünlü video portalı Youtube.com’a erişimin kısıtlanması olduğundan soruyu böyle sorup cevaplamak istedim. Yeni tasarıya göre bu sorunun cevabı hayır. Çünkü, eski tasarıyla yeni tasarı arasındaki bariz fark ISP’lerin DNS Sunucuları yerine IP adresleri üzerinden kısıtlamaya gitmesi. Yani Youtube.com erişime kapatıldığı zaman eski düzenlemede DNS adreslerini değiştirip siteye erişebiliyorduk. Şimdi yeni yasada ise DNS değiştirmek fayda sağlamayacak.
3-Siteler tamamen engellenmeyecek, zararlı görülen içerikler kaldırılacak denildi, bu nasıl olacak?
İşte burada zaten olay farklılaşıyor. ISP’ler yani servis sağlayıcıları bu noktada var olan siteye erişimi kapatmak yerine zararlı içeriği engelleyecekse bu Türkiye’de internet kullanıcılarının girdiği internet sitelerinin tek tek kayıt altına alınması demektir. Demek ki arka planda bir URL filtreleme yapılacak. Bu da internet düzenlemesinin en büyük tartışma konusu zaten. Yani sansür ve fişleme söylemleri de işte bu yüzden ortaya çıktı. Burası sizin takdirinize kalmış.
4-IP değiştirme, proxy, VPN gibi mekanizmalarla gözetim/denetim atlatılabilir mi?
ISP’ler muhtemelen kendileri üzerinden geçecek olan trafiği süzecekleri için piyasada çok fazla bilinen proxy, otomatik IP değiştiren yazılımlar ve çok fazla bilinen ve kullanılan VPN servislerini otomatik olarak engelleyeceklerdir. Bu engelleme dışında kalan ve profesyonel dediğimiz VPN servislerinin ise çalışacağını düşünmekteyim. Yani yine erişimi engellenen bir siteye VPN servisi kullanılarak erişmek mümkün olacak.
5-O zaman işi bilenler engellemeleri aşabilecek öyle mi?
Evet aynen öyle. Çünkü internetin doğası ve çalışma mantığı gereği hiçbir internet kullanıcısı %100 engellenemez. Özellikle de günümüz şartlarında düşündüğümüzde yurt dışında cüzi miktarlara satın alınabilecek bir ‘Cloud’ (Bulut) sunucu üzerine kurulmuş bir VPN servisiyle kişiler masaüstünden bir program çalıştırmak üzere Amerika’daki ISP’ye bağlanıp istedikleri yere istedikleri şekilde erişim sağlayabilecekler. Yine aynı şekilde VPS, VDS ve Cloud çözümler bu konuda kişilerin imdadına yetişecek diye düşünmekteyim.
Konuyu çok fazla dallandırıp budaklandırmadan dümdüz anlatmak ve internet kullanıcılarının kafalarındaki soru işaretleri bir nebzede olsun açığa kavuşturmak istedim.
Konu henüz çok taze olduğundan çok farklı beyanatlarda bulunmaya gerek duymuyorum ancak internette hiçbir şeyin hiçbir mekanizma ya da sistemin %100 engellenemeyeceğini bir kez daha belirtmek isterim.
