Devrim’den TOGG’a: Türkiye’nin yerli otomobil yolculuğu
Türkiye’nin yerli otomobil hikâyesi, yalnızca mühendislik çabalarıyla değil, aynı zamanda ekonomik, siyasi ve toplumsal dinamiklerle şekillendi. Bu serüven, 1961’deki Devrim otomobiliyle başladı ve günümüzde TOGG ile yeni bir boyut kazandı.
Devrim otomobili: Bir rüyanın başlangıcı
1961 yılında Eskişehir Demiryolu Fabrikası’nda (TCDD Cer Atölyeleri) 129 günlük yoğun bir çalışmanın ürünü olarak dört adet Devrim otomobili üretildi. Tamamen yerli mühendisler tarafından geliştirilen bu araçlar, dönemin şartlarında büyük bir başarıydı. Ancak Devrim, prototip aşamasını geçemedi; üretim politik ve ekonomik nedenlerle devam ettirilmedi.
Anadol: Türkiye’nin ilk seri üretim yerli otomobili
1966’da Otosan tarafından üretilmeye başlanan Anadol, fiberglas gövdesiyle dikkat çekti. A1, A2, STC-16 gibi farklı versiyonlarıyla 1984’e kadar üretimde kaldı. Anadol, halk arasında sevilen ve uzun yıllar yollarda kalan bir marka oldu.
Murat 124 ve Murat 131: Lisanslı üretimin yükselişi
1971’de Tofaş, Fiat 124 lisansı ile Murat 124 modelini üretmeye başladı. Küçük ve pratik yapısıyla geniş bir kullanıcı kitlesine ulaştı.
1976’da ise Murat 131 (Fiat 131 lisansı) yollara çıktı ve Türkiye’nin orta sınıf sedan ihtiyacını uzun yıllar karşıladı.
Renault 12 ve Renault Toros: Halkın vazgeçilmezi
1971’den itibaren Oyak Renault, Renault 12 modelini Türkiye’de üretmeye başladı. 1989’dan itibaren bu modelin modernize edilmiş versiyonu olan Renault Toros, özellikle kırsal bölgelerde dayanıklılığı ile ün kazandı. Toros üretimi 2000’li yıllara kadar sürdü.
Diğer yerli üretimler:
Kartal: Tofaş’ın Murat 131 platformunda geliştirdiği station wagon modeli, aileler ve ticari kullanıcılar arasında popülerdi.
Serçe: Murat 124’ün modernize edilmiş versiyonu olarak üretildi.
Şahin, Doğan, SLX: 1980’li ve 1990’lı yılların en çok tercih edilen sedan modelleri arasında yer aldı.
Broadway: Renault 9’un Türkiye’deki versiyonu olarak üretildi ve uzun süre pazar liderliğini korudu.
Siena, Palio, Albea: Tofaş’ın 1990’lar ve 2000’lerdeki modern sedan ve hatchback modelleri.
Megane Sedan: Oyak Renault’nun 1990’lar sonrası en popüler üretimlerinden biri.
Hyundai Accent: 1990’ların sonunda İzmit’te Hyundai Assan tarafından yerli üretimle pazara sunuldu.
2000’ler ve yeni dönem
2000’li yıllardan itibaren Türkiye’de yerli üretim ağırlıklı olarak yabancı markaların lisanslı modelleri üzerine yoğunlaştı. Ancak tamamen Türk sermayesi ve markasıyla üretilen bir otomobil hayali gündemde kaldı.
TOGG: Yerli otomobilde yeni sayfa
2018’de kurulan Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu (TOGG), tamamen elektrikli ve modern bir araç vizyonuyla yola çıktı. 2022 sonunda seri üretim başladı ve 2023’te T10X modeli kullanıcılarla buluştu. Bursa Gemlik’teki fabrikada üretilen TOGG, sadece bir otomobil değil, aynı zamanda akıllı cihaz konsepti ve yazılım ekosistemiyle Türkiye’nin teknoloji atılımının simgesi olarak görülüyor.
Türkiye’nin yerli otomobil serüveni, Devrim ile başlayan ve TOGG ile geleceğe uzanan uzun ve zorlu bir yolculuk. Bu süreçte Anadol, Murat 124, Murat 131, Renault Toros, Kartal, Serçe, Şahin, Doğan, Broadway gibi modeller, hem otomotiv sanayimizin hem de toplum hafızamızın önemli parçaları oldu. TOGG ise bu birikimi modern teknolojiyle harmanlayarak küresel rekabete taşımayı hedefliyor.
