Bilişimde “Off-set modeli” neden olmasın?
Yetkililer bilişimde off-set modeli uygulanabileceğini vurgularken savunmada kullanılan uygulamanın sağlık, enerji ve telekom alanındaki kamu alımlarında da zorunlu hale getirilmesi önerildi. Ayrıca off-set konusunda stratejik olarak karar verilmesi gerektiğine işaret edildi.
Geniş anlamda “Telafi Edici Mukabil Ticaret” olarak tanımlanan off-set, kamu tarafından açılan uluslararası ihaleler sonucunda ihalelerin açıldığı ülkeden çıkacak dövizi telafi etmek ve bu ülkelerin ihracat potansiyelini arttırmak amacıyla, ihaleyi kazanan yabancı firma tarafından ana ihale anlaşmasına ek olarak verilen taahhütlere deniliyor.
Günümüzde, dünyadaki toplam ticaretin yaklaşık yüzde 12’si off-setle bağlantılı ve bugün off-set, 130 ülkede uygulanıyor. Dünyadaki uygulamalara paralel olarak, Türk sanayiinin geliştirilmesi amacıyla, bütün sektörlerdeki kamu alımlarında off-set uygulanmasının zorunlu hale getirilmesi istenirken kamu alımlarında off-set uygulamasının Türkiye’nin sanayileşme hamlesinin itici güçlerinden biri olacağı vurgulanıyor. Ekonomi Bakanlığı’nın sayfasında da Off-set Tebliği yer alıyor. 2007’de yazılmış tebliğde “Sivil alımlarda da, savunma sanayiinin yaptığı gibi off-set uygulaması yapılsın” denilmişti.
“Off-set ülkemizde çok geç kaldı” diyen Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) Uluslararası İşbirliği Daire Başkanı Lütfi Varoğlu, Türkiye’de iyi bir örnek olduklarını söyleyip geri dönüşümlerin başladığını ve bunun bilinçli bir politika olduğunu belirtti. Off-set modelinde iş ve istihdam yaratmanın şartı olduğunu bildiren Varoğlu, SSM’nin off-set uygulamasında 27 yılda 17 milyar dolarlık taahhüt alındığı, yüzde 70’i geri dönüş ihracatı olduğu ve yüzde 23 yerel katma değer yaratıldığını bildirdi.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) Bilgi Teknolojileri Müdürü Gülsen Bayramusta, “Kamu alımlarında off-set uygulaması zorunlu hale getirilmeli. Mevcut ya da kurulmakta olan sanayilerin standartlarını yükseltmek, uluslararası pazarlarda rekabet edebilecek mal veya hizmet üretebilmek için bilişim sektöründe de off-set uygulamasına gidilmeli, KOBİ’ler de bu desteklerden yararlanmalı” önerisinde bulundu.
Bayramusta, savunma dışındaki sektörlerdeki (Sağlık, Enerji, Telekom) kamu alımlarında “off-set” uygulanmasının zorunlu hale getirilmesi ile Türkiye’nin sanayi alt yapısında hem iç pazarda hem dış pazarda önemli kazanımlar elde edilebileceğine dikkat çekti.
Esen System Integration Genel Müdürü Cem Uğur, “90’lı yıllarda uygulamaya konulan bu model, savunma ve havacılıkta birçok firmanın kurulması, ayakta kalması ve büyümesini sağladı. Bilişimde de uygulanmaması için hiçbir neden yoktur diye düşünüyorum. Büyük yabancı firmaların off-set yetklileri, Türkiye’den iş yapmak isteyenler için anahtar kişilerdir. Off-seti bir firmaya giriş alanı olarak görmek lazım” diye konuştu.
Ayesaş Yazılım İş Geliştirme Yöneticisi Yavuz İlik ise, “Off-set çok faydalı bir model. Stratejik olarak da karar verilmesi gerekiyor” dedi.
