ÖTV nedir ve hangi ürünlerden alınır?

Haber Merkezi29 Temmuz 2025

Türkiye’de ürün ve hizmetlerin fiyatlarını etkileyen en önemli unsurlardan biri de vergilerdir. Bu vergiler arasında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), hem tüketiciler hem de ekonomi açısından oldukça kritik bir yere sahiptir. Peki, ÖTV tam olarak nedir, hangi ürünlerden alınır ve neden bu kadar önemlidir?

ÖTV nedir?

Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), 2002 yılında yürürlüğe giren 4760 sayılı kanunla uygulamaya konulan bir harcama vergisi türüdür. Belirli mal ve ürün gruplarına uygulanır. Amacı, genellikle lüks, çevreye zararlı ya da sağlığa olumsuz etkileri bulunan ürünlerin tüketimini sınırlamak ve kamu gelirini artırmaktır. ÖTV, ürünün ithalatı, ilk iktisabı ya da imalatı aşamasında bir kez alınır. Ancak bu vergi ürünün nihai satış fiyatına dahil edilir ve dolaylı yoldan tüketiciye yansır.

ÖTV hangi ürünlerden alınır?

ÖTV, 4 ana ürün grubundan alınır. Bu gruplar “Ekli I, II, III ve IV sayılı listeler” olarak belirlenmiştir.

1. Liste I – Akaryakıt ve türevleri

Bu listede yer alan ürünler daha çok enerji ve petrol sektörüyle ilgilidir.

Benzin, motorin, LPG
Doğalgaz
Madeni yağlar
Solventler ve türevleri

Not: Bu kalemdeki ürünlerden alınan ÖTV, devletin vergi gelirlerinde büyük paya sahiptir. Ayrıca bazı ürünlerde “eşel mobil sistemi” uygulanarak vergi, fiyat artışlarını sınırlamak için ayarlanabilir.

2. Liste II – Motorlu taşıtlar

Taşıtlar, ÖTV’nin kamuoyunda en çok konuşulan alanıdır. Araçların motor hacmi, satış fiyatı ve elektrikli olup olmamasına göre farklı oranlar uygulanır.

Otomobil, minibüs, otobüs, kamyonet, kamyon
Motosiklet
Elektrikli araçlar
Yat, tekne ve diğer deniz taşıtları

Özellikle sıfır araç alımlarında ÖTV oranı yüzde 25 ila yüzde 220 arasında değişebilir.

3. Liste III – Alkollü içkiler ve tütün ürünleri

Bu liste, sağlık açısından zararlı ürünleri kapsar ve yüksek vergi oranları uygulanır.

Bira, rakı, şarap, viski, votka gibi alkollü içkiler
Sigara ve tütün ürünleri
Elektronik sigara sıvıları

Bu ürünlerde ÖTV’nin yanı sıra KDV de eklenir ve toplam vergi yükü oldukça yüksek olur.

4. Liste IV – Dayanıklı tüketim ve lüks ürünler

Lüks sayılan ya da belirli bir gelir grubuna hitap eden ürünler bu listede yer alır.

Beyaz eşya (buzdolabı, çamaşır makinesi, fırın)
Televizyon, cep telefonu, bilgisayar ekranı
Parfüm, deodorant, tıraş ürünleri
Mücevher, saat, kürk

Liste IV’teki ürünlerde ÖTV oranları genellikle düşüktür, ancak zaman zaman artırılabilir.

ÖTV’nin tüketiciye etkisi

ÖTV, üretici veya ithalatçıdan alınsa da, nihai tüketiciye yansıtılır. Yani bir ürün satın alırken fiyatın önemli bir kısmı aslında vergidir. Bu da ürünlerin pahalılaşmasına ve bazı kalemlerde tüketimin azalmasına neden olur. Özellikle otomobil, cep telefonu ve akaryakıt gibi kalemlerde bu vergi yükü doğrudan hissedilir.

ÖTV hayatımızın her yerinde

Özel Tüketim Vergisi, adından da anlaşılacağı gibi her ürün için değil, belirli tüketim malları için uygulanır. Ancak bu ürünler genellikle toplumun geniş kesimlerini etkileyen ürünler olduğundan, ÖTV kamuoyunun gündeminden düşmez. Ekonomik kriz dönemlerinde ÖTV artışları devletin gelir artırma aracı olarak sıkça kullanılır. Bu nedenle ÖTV’yi anlamak, hem tüketici bilinci hem de ekonomik kararlar açısından büyük önem taşır.